Nogmaals koopakte koe Tolsum

[Fred Heinsius]

Hallo allemaal,

De koopakte uit Tolsum heb ik op persoonlijke titel nogmaals nader onderzocht op datering, verkoper en koper.

Koopakte Tolsum:
Gargilius Secundus n(ummis) | CXV a S[t]el[o] Reperii | Beeoso vila Lopetei | rite uti l(icet) bovem | emi teste Cesdio c(enturion)i || leg(ionis) V, Muto Admeto | c(enturion)i leg(ionis) I. R(edhibitio) i(us) c(ivile) a(besto). Emtum | C. Fuufio Cn. Min|icio cos. V [I]d(u)s S[eptembres]. R(ebus) p(raestari) r(ecte) Lilus | Duerretus vet(eranus). ||
II.a manus. T(itus) Cesdius T(iti) f(ilius) leg(ionis) V. |
III.a man. N(umerius) Iunnius Marci f(ilius). |
IV.a man. Ti(berius) Lievus | Erepus | leg. V Numerii f(ilius).
V.a man. Caius Aius Ti(berii) f(ilius) Seceduus. |
VI.a man. V(enditoris) ipsius.

De genoemde jaargrenzen (zie mijn vorige bericht) van 14 en 43 n.Chr. komen gemiddeld uit op 28 n.Chr., het jaar waarin de veldslag bij Baduhenna (Baaium) plaatsvond. Omdat Westergo na 28 n.Chr. door de Romeinen werd opgegeven, lijkt een afbakening voor de akte tussen 14 en 28 n.Chr. terecht. De veldtochten naar Duitsland van Germanicus vonden plaats in de periode 14 tot 19 n.Chr. Op grond hiervan lijkt het niet onwaarschijnlijk dat het schrijfplankje gedateerd moet worden omstreeks de derde veldtocht die in 16 n.Chr. plaatsvond.

Verkoper was de plaatselijke boer genaamd Seles Ripperts uit Lollum. Dit laatste baseer ik op de twee straatnamen Barsumerpad en Lopens die daar dicht bij elkaar liggen, niet ver van de Slachtedijk. Barsum heb ik afgeleid van 'Beeoso vila' en Lopens van 'Lopetei'. Tussen deze lokatie en Tzum, waar het schrijfplankje in de terp Tolsum gevonden is, ligt de Tjommer Feart.

En dan het belangrijkste. Het zit me dwars dat de koper de akte niet ondertekende. Ik vermoed daarom dat eerstgenoemde gelijk is aan ondertekenaar V.a en dat eerstgenoemde op het schrijfplankje als 'gaius of caius iulius secundus' heeft gestaan. Dit secundus komt bij de ondertekenaar terug als seceduus. Hoofdletters werden vaak als kleine letters geschreven en Gaius en Caius zijn synoniemen. De man was een zoon van Tiberius. Dat dit keizer Tiberius was, lijkt onwaarschijnlijk hij tekende als vijfde. Er wordt een C. Julius Secundus als praetor genoemd te Bordeaux en een Caius Julius Secundus als centurio van het eerste cohort te Gibraltar. Deze Gaius kocht dan wellicht vlees voor zijn militairen te leveren op de terugweg vanuit Duitsland.

Fred Heinsius

[Fred.Heinsius]

Deze discussie is min of meer wel terug te vinden op mijn Emmius-website: https://frysianhistory.blogspot.com/.