Wat is een mederechter

algemene vragen over genealogisch onderzoek bij Tresoar
Plaats reactie
Gebruikersavatar
Ristcard
Berichten: 776
Lid geworden op: dinsdag 4 jul 2006 2:30 pm
Locatie: Hilversum
Contacteer:

Wat is een mederechter

Bericht door Ristcard » vrijdag 21 dec 2007 4:46 pm

In een poging duidelijkheid te krijgen over Tjalling Doedes uit Tjerkwerd, ben ik nu een moeilijk leesbare acte uit 1708 aan het transcriberen. Het is een verzoek dat is gericht aan mederegter Tjerk Sioerds Hoitinga.

Mijn vraag: ik ken alleen het woord vrederechter, maar er staat wel degelijk mederechter. Wat voor beroep is dat precies?

Groeten van Richard

Litsehimmel
Berichten: 864
Lid geworden op: maandag 16 jan 2006 11:51 pm
Locatie: Lioessens, Frysl

Bericht door Litsehimmel » vrijdag 21 dec 2007 6:13 pm

Hoi Richard.

Een mederechter was feitelijk hetzelfde als een bijzitter of assessor. Dus iemand die een rechter hielp bij het vaststellen van feiten, uitspraak, etc. Voor zover ik het heb kunnen uitzoeken in ieder geval.

Hoop dat je hier iets aan hebt.
Welsh/Fries/Franse voorouders; geen wonder dat ik in de war ben!

Gebruikersavatar
Ristcard
Berichten: 776
Lid geworden op: dinsdag 4 jul 2006 2:30 pm
Locatie: Hilversum
Contacteer:

Bericht door Ristcard » vrijdag 21 dec 2007 6:39 pm

Dank je LH,

Ik ben blij dat het een echt woord is, en dat ik de letters niet helemaal verkeerd lees. Overigens zitten er nog genoeg venijnigheidjes in de tekst, hoor, maar dat ben ik wel gewend. En als het me na twee dagen nog niet is gelukt, schakel ik hulptroepen in.
Ik denk dat er "vrunden" staat, een woord dat Andries ook al gebruikte in een antwoord. Ik zal dat gaan opzoeken in het woordenboek, misschien is het wel een Friese term die verhollandsd is?

Groeten van Richard

Frerik
Berichten: 58
Lid geworden op: dinsdag 23 mei 2006 8:00 pm
Locatie: Utrecht / Leeuwarden

Bericht door Frerik » vrijdag 21 dec 2007 8:17 pm

Hallo Ristcard,

Ik volg nu colleges paleografie aan universiteit Utrecht en we krijgen wekelijks dit soort teksten voor onze neus. En ik kan vertellen dat het woord vrunden vaak voorkomt en niks anders betekent dan 'vrienden', gewoon een andere spelling. Men schreef in die tijd veel meer naar de uitspraak dan volgens vaste regels. Dat levert soms rare spellingen op.

groeten,
Frerik
Anno 1987

Gebruikersavatar
Ristcard
Berichten: 776
Lid geworden op: dinsdag 4 jul 2006 2:30 pm
Locatie: Hilversum
Contacteer:

Bericht door Ristcard » vrijdag 21 dec 2007 9:04 pm

Dank Frerik,

Er wordt echter ook gesproken over minderjarige vrunden, dus ik vermoed dat hier de betekenis "verwanten" wordt bedoeld.

Groeten van Richard

Litsehimmel
Berichten: 864
Lid geworden op: maandag 16 jan 2006 11:51 pm
Locatie: Lioessens, Frysl

Bericht door Litsehimmel » zaterdag 22 dec 2007 12:36 am

Hoi Richard.

Frerik heeft het wél bij het rechte eind hoor, vrunden zijn niets meer of minder dan dat, vrienden. In het geval van verwanten zou - in ieder geval in vroeg middeleeuwse terminologie - magen of in latere tijden gewoon verwanten worden gebruikt. Soms kan je laat middeleeuwse teksten het beste ontcijferen door gewoon in het Duits te denken. Of Engels. Beide talen hebben een verwantschap - of in ieder geval invloed - op het Nederlands. Minderjarige vrienden zeggen mogelijk ook iets over de persoon in kwestie. Zelf een minderjarige misschien?

Groetjes, LH
Welsh/Fries/Franse voorouders; geen wonder dat ik in de war ben!

Margreet Huisman
Berichten: 5350
Lid geworden op: zaterdag 10 dec 2005 1:02 am

Bericht door Margreet Huisman » zaterdag 22 dec 2007 1:22 pm

Hoi allen,

Omdat in Overijssel vrienden wel ook familie is, had ik even gegoogled, en viel prompt in een getranscribeerde 17e eeuwse tekst over een reis naar Japan of China, waar men niet mag trouwen met vrunden tot in't 4e lit.
Dat kan enkel familie betekenen.
In allerlei OudNederlandse WoordenBoeken staat ook: vrienden, familie, verwanten.
Misschien is het meer iets van aangetrouwde familie? Behalve wegens bloedverwantschap had je hier ook voor aanverwant dispensatie nodig.
Daarnaast kwam ik tegen vrunden en magen - in 1 zin, dus 2 aparte zaken.

Je haalt middeleeuws erbij, LH. Ik had het laatst net opgezocht omdat iedereen het zo verwarrend door mekaar heen en op van alles gebruikt, dat ik het niet meer wist.
500-1500, maar dit is 1705.

Misschien als de mensen herkend zijn, weten we of ze idd familie waren.
groet margreet

Gebruikersavatar
Andries Koornstra
Berichten: 3911
Lid geworden op: zaterdag 22 apr 2006 10:20 am
Locatie: Heerenveen

Bericht door Andries Koornstra » zaterdag 22 dec 2007 2:14 pm

Hallo,

ik denk ook dat vrunden in deze context familie is. Je leest ook wel "naaste vrunden", naaste familie dus.
Meerdere termen die hetzelfde betekenen kom je overigens wél vaak tegen. Denk aan "verkocht, gecedeert en in ware eigendom overgedragen" in koopactes.

groet, Andries

Litsehimmel
Berichten: 864
Lid geworden op: maandag 16 jan 2006 11:51 pm
Locatie: Lioessens, Frysl

Bericht door Litsehimmel » zaterdag 22 dec 2007 6:01 pm

Ik moet na de bijdrages van Margreet en Andries inderdaad toegeven dat het hier niet uitsluitend vrienden in de zin van kennissen e.d. hoeft te betekenen. En dat ik me schromelijk in de periode heb vergist. De Middeleeuwen begonnen kort na de val van het Romeinse Rijk, de late Middeleeuwen vanaf ongeveer 1250 tot kort voor de geboorte van Karel V in 1500. Daarna spreekt men van de Nieuwe Tijd. Als voormalig student Geschiedenis dien ik me diep en diep te schamen. :cry: Maar misschien dat de voorafgaande slapeloze nacht enig excuus mag zijn?
Welsh/Fries/Franse voorouders; geen wonder dat ik in de war ben!

Gebruikersavatar
Ristcard
Berichten: 776
Lid geworden op: dinsdag 4 jul 2006 2:30 pm
Locatie: Hilversum
Contacteer:

Bericht door Ristcard » zaterdag 22 dec 2007 8:29 pm

Dank voor de input, allemaal.

Helaas worden er in de acte die ik nu gedaan heb, geen namen genoemd. Wellicht dat die te vinden zijn in de stukken van het boelgoed, maar daar moet ik nog naar zoeken. Als ze al bewaard zijn gebleven, dan. De verkoop - in 1708 - heeft wel een bedrag van ruim 1400 goudguldens opgeleverd. De familie was rijk, dus is de kans groot dat er documenten zijn opgemaakt en bewaard.

Groeten van Richard

Plaats reactie