Hendrik Klasen Haak, de Boerenvyand, x Aukje Luitjens

algemene vragen over genealogisch onderzoek bij Tresoar
Gebruikersavatar
Andries Koornstra
Berichten: 3911
Lid geworden op: zaterdag 22 apr 2006 10:20 am
Locatie: Heerenveen

Hendrik Klasen Haak, de Boerenvyand, x Aukje Luitjens

Bericht door Andries Koornstra » vrijdag 6 aug 2010 11:41 pm

Hallo allemaal,

bovenstaand echtpaar behoort tot mijn voorouders. Ze liggen al een hele tijd braak in mijn onderzoek, maar vanavond moest ik opeens aan hun denken.
Ze laten in de jaren 1681 - 1691 de volgende kinderen in Heerenveen dopen: Janne, Anneke, Christiaan, Lucas, Jacobus en Jacomine. Geen Klaas, is die eerder elders geboren? En zijn ze dan ook elders getrouwd? Dat laatste moet haast wel, want het huwelijk is niet te vinden.
En waarom wordt hij "boerenvyand" genoemd? Dat gebeurt bij vijf van de zes dopen, dus heeft dat wel indruk gemaakt op de predikant, of wie dat doopboek dan maar bijhield. Was hij een belastinggaarder of zo? :wink: Of heeft vyand nog een andere betekenis?

groetjes, Andries.

jacqueline
Berichten: 1777
Lid geworden op: maandag 21 jul 2008 11:08 pm
Locatie: 's-Hertogenbosch

Re: Hendrik Klasen Haak, de Boerenvyand, x Aukje Luitjens

Bericht door jacqueline » zaterdag 7 aug 2010 12:17 am

Hoi Andries,

Dat is weer een leuke, net als ik af wil sluiten! Behalve de vijandelijke boeren en de vijanden van boeren het volgende:
http://www.paulpleijsier.nl/blog/?p=105
Bauernfeind” - boerenvijand, als je ‘boer’ leest als ‘onverlichte’, ‘onwetende’, dan is alles duidelijk.
Het stuk gaat verder totaal ergens anders over, maar de verklaring is aardig, en bovendien wordt hieruit duidelijk, dat het in ieder geval ook een Duitse achternaam is –google maar eens!

Deze is ook mooi, wat te vroeg, via google books ook te vinden maar niet te knippen en te plakken
http://home.planet.nl/~palst004/vanderA ... rstal.html
BROEK of Brouck, oudtijds Broech en ook wel Broke geschreven, d., prov. Friesland, kw. Zevenwouden, griet. Doniawarstal, arr. en 2 1/2 u. Z. Z. O. van Sneek, kant. en 4 u. N. ten O. van de Lemmer, O. van de Jouwstervaart, aan wier oostzijde de huizen, in eene noordelijke en zuidelijke rigting, te midden van vele lage waterrijke landen, liggen. Men telt er 125 inw., die meest hun bestaan vinden in de veeteelt.
De Herv., die hier wonen, behooren tot de gem. Goingarijp-en-Broek. De kerk heeft eenen stompen toren. - De R. K. worden tot de statie van Nicolaasga gerekend. - Men heeft er ook eene dorpschool.
Gedurende den Spaanschen oorlog was dit dorp de schuilplaats van zekeren beruchten straatschender, bekend onder den naam van den Boerenvijand, die zich hier met nog ruim 30 soldaten in de kerk opsloot; doch gevangen genomen zijnde, werden zij allen te Leeuwarden onthalst.
Deze is gewoon interessant
http://www.dbnl.org/tekst/sijs002vers01 ... 1_0015.php
hagel
(haghel) hard, ijzeren, wit, schadelijk, steenachtig, dicht, gruwzaam, sneeuwachtig, koud, spartelend, kletterend, gevrozen [bevroren], bevrozen [bevroren], dun, dicht, winters, boerenvijand, verdervend, ras [snel], droevig, rond, tempeestig [stormachtig], krakend, wijngaardverderver, ongestuimd [onstuimig], ruisend, kristallijn, slag-, slaand.
En tenslotte deze, is misschien wel iets van te maken?
http://www.dbnl.org/tekst/mole002prof01 ... f01_01.pdf
Profiel van de Kempische toponymie
Vroente, gemeente, aard en heide komen in de hele Kempen voor als perceelsnamen voor (door de gemeente verkochte) kavels uit het gemeen veld of broek(190). In verbinding met gemeente treedt dan vaak het bepalend bestanddeel nieuw op. Dit attributief komt ook met talrijke andere grondwoorden voor ter aanduiding van gemeentegrond, ontgonnen tot nieuw bouwland: Nieuw Land / Erf / Kamp / Veld enz. vs. Oud Land e.a. (eerder ontgonnen). Nieuw komt ook dikwijls in
gesubstantiveerde vorm voor: Nieuw(e) en Nieuwke, gewoonlijk voorafgegaan door
een persoonsnaam (naam van de koper of ontginner).
Heide is frekwent als bepalend bestanddeel: Heideakker enz. Uit de ligging van
de stukken moet blijken of op de ligging tegen de heide of op ontgonnen heidegrond
gedoeld wordt.
Toponiemen die ook meestal in deze reeks passen zijn Koop ‘land door koop
verkregen’, vermoedelijk meestal gemeentegrond, en Dure Koop, een volksironische
benaming(191) voor slechte grond waarvoor een te hoge prijs betaald werd.
(191) Synoniemen van Dure Koop zijn: 1) Boerenvijand: (Bree) 1754 een stuck lant genaemt den
boeren vijandt (RAH, Bree gichten 43, 144);
2) Onvre(de): (Beringen) 1472 een bloec
gheheitte(n) de onvree (id., Beringen gichten 58, 156 ro); 3) Sterfpiering: (Koersel) 1698
parceel lants genaempt den sterffpierinck (id., Lummen gichten 88, 205 vo); 4) Verloren
Kost: (Genk) 1520, een bempten geleg(en) inden verloren cost (id., Genk gichten 23, 215 ro).
Voor zover !

Groetjes en succes ermee! Jacqueline

Gebruikersavatar
Andries Koornstra
Berichten: 3911
Lid geworden op: zaterdag 22 apr 2006 10:20 am
Locatie: Heerenveen

Re: Hendrik Klasen Haak, de Boerenvyand, x Aukje Luitjens

Bericht door Andries Koornstra » zaterdag 7 aug 2010 9:42 am

Ah, betekenissen genoeg dus. Maar ze slaan vooral op zaken, niet op personen, behalve die ene ietwat criminele figuur uit het eind van de 16e eeuw. Het blijft dus tamelijk raadselachtig waar deze bijnaam door wordt ingegeven. En dat komt dan weer overeen met de plaats van herkomst van dit echtpaar, die ook in nevelen of zware hagel blijft gehuld.

groetjes, Andries.

Margreet Huisman
Berichten: 5350
Lid geworden op: zaterdag 10 dec 2005 1:02 am

Re: Hendrik Klasen Haak, de Boerenvyand, x Aukje Luitjens

Bericht door Margreet Huisman » zaterdag 7 aug 2010 11:52 am

Hoi, dtb heeft wel dezen - gestandariseerd LuitjeN.
Schoterland, huwelijken 1642
Vermelding: Derde proclamatie op 9 februari 1642
Man : Luytien Sytses afkomstig van Nieuweschoot
Vrouw : Antie Hardijsdr afkomstig van Rotstergaast
Trouwregister Gerecht Schoterland 1595-1659
Inventarisnr.: DTB 590

Schoterland, huwelijken 1654
Vermelding: Bevestiging huwelijk op 9 september 1654
Man : Luitien Sijtseszn
Vrouw : Antie Hardijsdr
Opmerking : beide tekenen met handtekening
Trouwregister Gerecht Schoterland 1595-1659
Inventarisnr.: DTB 590

Schoterland, huwelijken 1657
Vermelding: Bevestiging huwelijk op 7 maart 1657
Man : Luitien Sijtseszn afkomstig van Rotstergaast
Vrouw : Martien Lubberts
Opmerking : hij tekent met handtekening; zij tekent met handmerk
Anneke zou dan naar die Antie kunnen zijn.

Nog 3 andere Hard* van Rotstergaast idem periode, soms met hertrouwen.
Kerkboeken van Oudeschoot en Rotstergaast en lidmaten Heerenveen schitteren door afwezigheid uiteraard.

Ze kunnen of eentje kan ook nog van buiten Friesland zijn,
Drenlias heeft een Nicolaus Haeck en Johanna van Kuijck - 1662 - beiden van Staphorst,
een Claes Haecke dopend Meppel, en een Lucas Haecken dopend Gasselte.

Waarre blijven al die kinderen? Gaan ze mogelijk naar een plaats waar hun grootouders/familie woonden/woont?

groet Margreet

Gebruikersavatar
catharina
Berichten: 874
Lid geworden op: vrijdag 20 jan 2006 9:45 pm
Locatie: Lelystad

Re: Hendrik Klasen Haak, de Boerenvyand, x Aukje Luitjens

Bericht door catharina » zaterdag 7 aug 2010 12:50 pm

Workum, huwelijken 1664
Vermelding: Bevestiging huwelijk op 1 december 1664 in Workum
Man : Hindrick Claessen afkomstig van Workum
Vrouw : Aeltjen Luytjens afkomstig van Workum
Opmerking : hij is afkomstig uit Coesfeld; zij is afkomstig uit Mildam
Trouwregister Hervormde gemeente Workum 1658-1704 Inventarisnr.: DTB 859

Kun je hier iets mee? Workum -Heerenveen ligt wel ver van elkaar verwijderd, vooral in die tijd.

Carla

Gebruikersavatar
Andries Koornstra
Berichten: 3911
Lid geworden op: zaterdag 22 apr 2006 10:20 am
Locatie: Heerenveen

Re: Hendrik Klasen Haak, de Boerenvyand, x Aukje Luitjens

Bericht door Andries Koornstra » zaterdag 7 aug 2010 1:21 pm

@Margreet.
Dit heb ik genoteerd uit de lidmatenboeken:
DTB 596. Lidmaten Heerenveen. Belijdenis 1 mei 1681: Hendrik Claessen en Auckien Luytiens. Echtpaar op lidmatenlijst van 1689.
Van de kinderen heb ik eigenlijk ooit alleen mijn voormoeder, gedoopt als Janna, maar zich later Johanna noemende, gevolgd. Zij trouwt te Haskerhorne op 26 mrt 1702 met Steven Lykeles, beiden van Haskerhorne op dat moment. De zoon Lykele, die zilversmid wordt, noemt zich dan ook Hornstra, als hij éénmaal carrière maakt. Dit beroep pikt hij op dankzij zijn stiefvader, Lollius Ferwerda, met wie zijn moeder op 15 apr 1714 trouwt te Haskerhorne, hij dan van Leeuwarden en zilversmid van beroep. Ik denk nu opeens ook nog: Elias Voet heeft Hornstra opgenomen onder Kollum, en dat is zeer merkwaardig. Maar misschien heeft hij daar het vak geleerd, of hij heeft er gewoond.

@Carla.
Ik had ze graag op wil nemen als kanshebbers, maar ik vrees dat het niet zo is. Het wordt te krap als er in 1691 nog een kind wordt gedoopt. En voor Aukje vergis je je niet snel in Aaltje denk ik, als FAF bewerker van destijds. Jammer, Mildam is natuurlijk mooi in de buurt van Heerenveen. En ook het feit dat ze in 1681 belijdenis doen pleit niet voor een veel eerder gesloten huwelijk.

groetjes, Andries.

Margreet Huisman
Berichten: 5350
Lid geworden op: zaterdag 10 dec 2005 1:02 am

Re: Hendrik Klasen Haak, de Boerenvyand, x Aukje Luitjens

Bericht door Margreet Huisman » zaterdag 7 aug 2010 1:38 pm

komt wrsch hiervandaan:
Kollumerland c.a., dopen, doopjaar 1732
Dopeling: Pytje
Gedoopt op 27 januari 1732 in Kollum
Dochter van Liekele Hornstra, mr. zilversmid en niet genoemde moeder
die heb je vast wel, x Tjessema.

groet Margreet

Gebruikersavatar
Andries Koornstra
Berichten: 3911
Lid geworden op: zaterdag 22 apr 2006 10:20 am
Locatie: Heerenveen

Re: Hendrik Klasen Haak, de Boerenvyand, x Aukje Luitjens

Bericht door Andries Koornstra » zaterdag 7 aug 2010 1:53 pm

Die heb ik inderdaad. Ze hebben er niet lang gewoond.
Schoterland, dopen, doopjaar 1729
Dopeling: Pijter
Gedoopt op 13 november 1729 in Heerenveen
Zoon van Lijkle Steevens en Sijbrigjen Pijters
en
Schoterland, dopen, doopjaar 1734
Dopeling: Steeven
Gedoopt op 14 maart 1734 in Heerenveen
Zoon van Lijkle Steevens en Sijbrigjen Pijters
Enkele jaren, zeg maar.

gr. Andries.

Margreet Huisman
Berichten: 5350
Lid geworden op: zaterdag 10 dec 2005 1:02 am

Re: Hendrik Klasen Haak, de Boerenvyand, x Aukje Luitjens

Bericht door Margreet Huisman » zaterdag 7 aug 2010 2:41 pm

2 zilversmeden in Kollum, voor een eventuele opleiding:
Kollumerland c.a., huwelijken 1721
Vermelding: Bevestiging huwelijk op 28 december 1721 in Kollum
Man : Hendrik Douwes afkomstig van Kollum
Vrouw : Grietje Jans afkomstig van Kollum
Opmerking : hij is mr. Zilversmid
doopt 1722 en 1724.

en een eerdere, maar die is mogelijk al te oud rond 1730 - zijn laatste doop:
Kollumerland c.a., dopen, doopjaar 1717
Dopeling: Tieltje
Gedoopt op 14 november 1717 in Kollum
Dochter van Jakobus Rodenburg, mr. zilversmid en niet genoemde moeder
Zij trouwt Leeuwarden. (wrsch...)

Pytter Martens van 1749 reken ik maar niet mee.

gr. Margreet

Gebruikersavatar
Andries Koornstra
Berichten: 3911
Lid geworden op: zaterdag 22 apr 2006 10:20 am
Locatie: Heerenveen

Re: Hendrik Klasen Haak, de Boerenvyand, x Aukje Luitjens

Bericht door Andries Koornstra » zaterdag 7 aug 2010 3:50 pm

Er was daar in elk geval een groep werkzaam!

Zou dit de vader van Lollius Ferwerda zijn?:
Leeuwarden, huwelijken 1685
Vermelding: Ondertrouw op 24 december 1685
Man : Johannes Lolles afkomstig van Leeuwarden
Vrouw : Isabella Baders afkomstig van Leeuwarden
Opmerking : hij is zilversmid
De doop in dat geval deze:
Leeuwarden, dopen, doopjaar 1686
Dopeling: Lolle
Gedoopt op 7 april 1686 in Leeuwarden
Kind van Johannis Lollis en niet genoemde moeder
Ik kwam er op doordat Lollius hier gewoon Lolle Johannes heet:
Schoterland, dopen, doopjaar 1714
Dopeling: Johanna
Gedoopt op 16 december 1714 in Heerenveen
Dochter van Lolle Johannis en Johanna Hendriks
Dan hebben we meteen een aanvulling op Elias Voet, hij kent deze Johannes Lolles niet!

groetjes, Andries.

jacqueline
Berichten: 1777
Lid geworden op: maandag 21 jul 2008 11:08 pm
Locatie: 's-Hertogenbosch

Re: Hendrik Klasen Haak, de Boerenvyand, x Aukje Luitjens

Bericht door jacqueline » zaterdag 7 aug 2010 3:57 pm

Die Luitjen Sietses en die Haecken van Drenlias vond ik inderdaad gisteravond ook nog. En w.b.
Ah, betekenissen genoeg dus. Maar ze slaan vooral op zaken, niet op personen, behalve die ene ietwat criminele figuur uit het eind van de 16e eeuw. Het blijft dus tamelijk raadselachtig waar deze bijnaam door wordt ingegeven. En dat komt dan weer overeen met de plaats van herkomst van dit echtpaar, die ook in nevelen of zware hagel blijft gehuld.
dacht ik eigenlijk voorzichtig te mogen veronderstellen, dat man en achternaam wel eens van Duitse komaf kunnen zijn?

groetjes, Jacqueline

jacqueline
Berichten: 1777
Lid geworden op: maandag 21 jul 2008 11:08 pm
Locatie: 's-Hertogenbosch

Re: Hendrik Klasen Haak, de Boerenvyand, x Aukje Luitjens

Bericht door jacqueline » zaterdag 7 aug 2010 4:25 pm

http://www.familie-greve.de/modules.php ... d=14&val=b
Die Bauernfeinds waren im Mittelalter Soldaten. Viele von ihnen würden wir als Samariter oder barmherzige Soldaten bezeichnen. Zur Zeit von Karl dem Grossen war das deutsche Kaiserreich bestrebt, Eindringlinge aus dem Osten fern zu halten, darunter Slawen, Mongolen und andere.
In Mitteldeutschland existiert eine natürliche Barriere, das Fichtelgebirge, welches sich von Hannover im Norden bis unterhalb von Salzburg im Süden erstreckt.
Der Kaiser und der niedrigere Adel wollte eine starke Verteidigung in diesen Bergen haben, darum wurden zahlreiche Burgen gebaut. Diese Burgen wurden mit Soldaten besetzt, die in der Lage waren die Gebäude zu behaupten und zu unterhalten und welche die Truppe ausbilden und mit Waffen versorgen konnten.
Die frühen Bauernfeinds waren Soldaten deren Familien solche Burgen bewohnten. So lange die Verteidigung aufrechterhalten war, wurde das Recht auf Burgbesitz auf jede folgende Generation übertragen.

In alten Dokumenten aus der Salzburger Gegend wird eine Familie Bauernfeind beschrieben, welche das Recht auf Besitz und Verwaltung einer Burg wegen schlechter Führung verloren hatte. In anderen Gegenden erhielten Familien wegen ihrem Besitz und ihrer besonderen Stellung den Adelstitel.

Die erste Erlaubnis eines solchen Besitzrechts ist in Dokumenten aus Amberg von 1267 beschrieben. Hier wird zum ersten Mal der Name Bauernfeind (Pauernfeindt) erwähnt.
Man glaubt, dass der Name Bauernfeind benutzt wurde um zwischen den Rittern welche im Mittleren Osten lebten und dem einfacheren Volk welches in Europa verblieb, zu unterscheiden. Im Mittleren Osten lernten diese deutschen Ritter Sitten, Benehmen und Kultur. Wenn die Ritter zurück nach Deutschland kamen, stiessen sie auf Ablehnung und Missgunst der einfachen Bauern. So entstand der Name Bauernfeind.

Da die Familien im Mittelalter ihre Dienste fast allen Königen und Adligen anboten, sind sie heute über ganz Europa verstreut. Es gibt Familien in Holland, Polen, Tschechien, Ungarn, Italien, Österreich, England, Neuseeland.
en een quote uit een quote:
Es gibt Familien in Holland
???? Welke worden hier nu bedoeld? De naam komt in Nederland toch helemaal niet (meer?) voor.

In dit Duitse namenlexikon vind ik nu zomaar zelf ook nog een nieuwe achternaamsverklaring! Ga ik nu eerst even naar kijken.

groetjes, jacqueline

Gebruikersavatar
Andries Koornstra
Berichten: 3911
Lid geworden op: zaterdag 22 apr 2006 10:20 am
Locatie: Heerenveen

Re: Hendrik Klasen Haak, de Boerenvyand, x Aukje Luitjens

Bericht door Andries Koornstra » zaterdag 7 aug 2010 5:32 pm

Vyant = feint = knecht? Zou kunnen. De namen van de kinderen lijken niet alle inheems. Maar ze kunnen ook slechts om deftigheid voor te wenden zijn gekozen. Lucas in plaats van Luitje en zo.
Ik weet het niet. Weet niet eens het beroep van de man.

groetjes, Andries.

PS. Als je denkt wat een rare avatar! kijk dan op subforum "het forum" tweede keuzemogelijkheid van boven op de voorpagina.

Gebruikersavatar
Andries Koornstra
Berichten: 3911
Lid geworden op: zaterdag 22 apr 2006 10:20 am
Locatie: Heerenveen

Re: Hendrik Klasen Haak, de Boerenvyand, x Aukje Luitjens

Bericht door Andries Koornstra » woensdag 19 jun 2013 5:25 pm

En wat blijkt: Hendrik was van 1710-1718 werkzaam als uurwerkmaker in Joure! Maar we weten nog steeds zijn afkomst niet!

groeten, Andries.

jacqueline
Berichten: 1777
Lid geworden op: maandag 21 jul 2008 11:08 pm
Locatie: 's-Hertogenbosch

Re: Hendrik Klasen Haak, de Boerenvyand, x Aukje Luitjens

Bericht door jacqueline » woensdag 19 jun 2013 7:46 pm

Hoi Andries,

Kom zo snel alleen deze tegen; ws sowieso te jong om nog maar niet te spreken van de haak en de vijand; moet nu eerst weg voor de derde avond op een rij oudergesprekken!
Leeuwarden, huwelijken 1653
Vermelding: Ondertrouw op 9 april 1653
Bruidegom: Claes Claessen afkomstig van Leeuwarden
Bruid: Ympkien Sytses afkomstig van Leeuwarden
Opmerking : hij is uurwerkmaker
Trouwregister Gerecht Leeuwarden 1644-1653
Inventarisnr.: DTB 901

Leeuwarden, dopen, doopjaar 1660
Gedoopt op 30 september 1660 in Leeuwarden
Dopeling: Hendricus, zoon
Vader: Claes Clasen
Moeder:
Herv. gem. Leeuwarden, doop 1654-1667
Inventarisnr. : DTB 931
groeten van Jacqueline

Plaats reactie